تاریخ : 27. آذر 1392 - 8:44   |   کد مطلب: 5618
«اصلا به این فکر نکردید که فیلم کمی سفارشی به نظر برسد؟/حاتمی: وقتی خودم فیلم‌نامه را خواندم اصلا همچین حسی نداشتم این‌ور و آن‌ور خیلی می‌گفتند؛ به‌خصوص آدم‌هایی که از دور با کار رابطه داشتند؛ مثلا فرض کنید کسانی که نقش‌های کوتاه‌تری دارند. من این حس را نداشتم.» «فیلم را که دیدیم اول به نظرمان رسید که سفارشی باشد./ حاتمی: خیلی عذر می‌خواهم؛ ولی اگر سفارشی بود که باید در جهت عکسش باشد؛ چون رویش نمی‌شود [نماز خواندن را] ابراز کند. اگر قرار باشد آدم جبهه‌ای به فیلم داشته باشد درست برعکس است. یعنی ببین چه اوضاعی شده که آدم‌ها حتی روی‌شان نمی‌شود که خلوتِ خودشان را با خدا به کسی بگویند.»

به گزارش صبح رزن به نقل از رجا و نکات پرس،نگران نشوید! کسی در فیلمش به نماز هیچ اهانتی نکرده است. اما این تیتر بخشی از درد سینمای امروز ما است. حتما باید فیلمی توهین کرده باشد تا خوب بفروشد. حتما باید این و آن به فیلمی اعتراض داشته باشند تا همه گردن‌ها افراشته شود و سرک بکشند که چی بود و کجا بود؟ ماجراهایی که بر فیلم «زندگی خصوصی» و «گشت ارشاد» گذشت هنوز در ذهن‌ها تازه است. شاید خود شما هم اگر به جای این تیتر، می‌نوشتیم «کسی در مورد نماز یک اثر هنری تولید کرده است» به دنبال خواندنش نمی‌آمدید.

سینما با همه تاثیرگذاری‌اش، جایگاه خود در ایران را ندارد و این هم، بخشی است از این بیماری چندین سالهٔ «فرهنگ» که با سِرُم نفت هنوز زنده است. دردی که حوصلهٔ شرحش در این نوشته نیست اما به حتم باید به دنبال راهی برای خلاصی از این «بدفرهنگی» بود.این مقدمه‌ای بود برای حرف زدن درباره «سر به مهر»؛ اولین فیلم سینمایی «هادی مقدم دوست». مقدم‌دوست پیش از این، فیلم‌نامهٔ «بی‌پولی» را نگاشته و اثر کم‌نظیر تلویزیونی «وضعیت سفید» نیز حاصل همکاری او با حمید نعمت‌الله است. همین کارنامهٔ کوتاه اما قابل احترام برای کنجکاو بودن دربارهٔ «سر به مهر» کافی است.

سر به مهر فیلمی اجتماعی است با موضوع نماز. داستان دختر تنها و خسته‌ای است که کمک‌های یک دوست باعث بهبود شرایطش می‌شود، اما دختر داستان سر به مهر برای معرفی این دوست به دیگران شهامت کافی ندارد. این اولین بار است که در یک اثر سینمایی نماز محوریت می‌یابد به طوری که برخی مقدم دوست را متهم به سفارشی‌سازی کرده‌اند.

خیلی‌ها می‌گویند «سر به مهر» درباره نماز است. مقدم دوست اما می‌گوید «سر به مهر فیلمی دربارهٔ خجالت است». او خجالتی را می‌گوید که خیلی از ما تجربه کرده‌ایم. خجالت از نماز خواندن! او در این‌باره می‌گوید: «ما با این مدل از شخصیت‌ها برخورد داشتیم و بعد پیرامونش بررسی و مطالعه کردیم و دیدیم که این موضوع با فراوانی نسبتاً قابل توجه در برخی افراد شایع شده است. آدم‌های زیادی را دیدیم که از نماز خواندن در محل کار و در برابر دیگران خجالت می‌کشند و این ضرورت پیدا شد که این موضوع را به فیلمنامه تبدیل کنیم و این شخصیت‌ها را به تصویر بکشیم.»

از دیگر جذابیت‌های فیلم‌نامه توجه به اینترنت و وبلاگ‌نویسی است. کارگردان در این باره می‌گوید: «در سر به مهر آدمِ تنهایی که کسی را برای درد دل ندارد، سراغ وبلاگ رفته است. تنهایی دردمندی را با خود به همراه دارد. صبا در فیلم سر به مهر آدم مشکل‌دار و دردمندی است، اوضاعش روبه راه نیست، وبلاگ می‌نویسد، اما کم‌کم متن وبلاگ‌هایش هم شکل مناجات و گفت‌وگو با خدا پیدا می‌کند و این در واقع تبدیل یک مکالمه با خود، به یک مکالمه با خداوند است.»

به گواه منتقدین بازی خوب «لیلا حاتمی» نقش به سزایی در بهتر شدن فیلم دارد. طوری که حتی برخی آن را بهترین انتخاب ممکن برای ایفای این نقش می‌دانند.

سر به مهر تولید سال ۹۱ است. مثل کارهای قبلی، حمید نعمت‌الله این بار هم در کنار هادی مقدم دوست قرار گرفته است. او در نوشتن فیلم‌نامه و در نقش مشاور کارگردان فعالیت کرده است. بازیگران سر به مهر «لیلا حاتمی»، «آرش مجیدی» و «خاطره اسدی» هستند. تهیه کنندگی آن را «محمدرضا شفیعی» عهده‌دار بوده و مؤسسهٔ فرهنگی هنری وصف صبا این طرح را اجرا کرده است.

این فیلم در جشنواره فیلم فجر سال ۹۱ برندهٔ بهترین کارگردانی و نامزد دریافت جایزهٔ بهترین فیلم و بهترین فیلم‌نامه بوده است.

اکران «سر به مهر» از ۲۰ آذر، در ۱۰ سینمای تهران آغاز شده است و در روزهای اول؛ فروشش به ۱۷ میلیون تومان و تا یکشنبهٔ گذشته بعد از چهار روز به ۳۴ میلیون تومان رسیده است.

هم‌اکنون اکران این فیلم در سینماهای استقلال، ایران، بهمن، پردیس زندگی، پردیس آزادی، سمرقند، شکوفه، فرهنگ، فلسطین، ماندانا و ساویز کرج برای خرید اینترنتی و در اریکه ایرانیان، برج میلاد، پردیس ملت، پردیس راگا و شاهد برای فروش حضوری برقرار است.

 

 

گروه فرهنگی رجانیوز: «اصلا به این فکر نکردید که فیلم کمی سفارشی به نظر برسد؟/حاتمی: وقتی خودم فیلم‌نامه را خواندم اصلا همچین حسی نداشتم این‌ور و آن‌ور خیلی می‌گفتند؛ به‌خصوص آدم‌هایی که از دور با کار رابطه داشتند؛ مثلا فرض کنید کسانی که نقش‌های کوتاه‌تری دارند. من این حس را نداشتم.» «فیلم را که دیدیم اول به نظرمان رسید که سفارشی باشد./ حاتمی: خیلی عذر می‌خواهم؛ ولی اگر سفارشی بود که باید در جهت عکسش باشد؛ چون رویش نمی‌شود [نماز خواندن را]  ابراز کند. اگر قرار باشد آدم جبهه‌ای به فیلم داشته باشد درست برعکس است. یعنی ببین چه اوضاعی شده که آدم‌ها حتی روی‌شان نمی‌شود که خلوتِ خودشان را با خدا به کسی بگویند.»

«...این فیلم واقعا سفارشی بود؟/ مقدم‌دوست: نه واقعا سفارشی نبود». «من دلیل خودم را برای اینکه این کار سفارش باشد گفتم حالا شما دلیل‌های خودتان را برای اینکه می‌گوئید سفارشی نیست بفرمائید./ مقدم‌دوست: من فقط می‌توانم بگویم که سفارشی نیست. همین. می‌توان ثابت کرد یک کار سفارشی نیست وقتی که سفارشی نیست؟! شما به من کمک کنید.»

به گزارش "رجانیوز"، این‌ها بخشی از مصاحبه‌های جالب نشریه «تجربه» با «لیلا حاتمی» و «هادی مقدم‌دوست» است در پرونده‌ای که برای فیلم «سر به مهر» هادی مقدم‌دوست تدارک دیده است، مصاحبه‌هایی که خواندن بخشی از آن‌ها می‌تواند به خوبی تعریف شبه‌روشنفکران در مورد «فیلم سفارشی» و همچنین نسبت آن‌ها با تفکرات قاطبه‌ی مردم را نشان دهد.
 
البته در ماه‌های اخیر به بهانه‌ی بررسی محصولات فرهنگی و هنری مختلف به شبه‌روشنفکران غرب‌زده و تفکرات و دغدغه‌های‌شان تا حدودی پرداخته‌ایم. از جمله در آخرین مورد که در نقد فیلم «آسمان زرد کم عمق» به «شبه‌ سینما» و نسبت آن با شبه‌ روشنفکران اشاره‌ی گذرایی داشتیم. اما گاهی تنها مطالعه‌ی صرف خروجی‌های رسانه‌ای متعلق به خود ‌شبه‌روشنفکران بهتر از هر نقد و بررسی و تحلیلی می‌تواند ماهیت و عمق تفکر و همچنین اوج حرفه‌ای بودن این دوستان در کار رسانه‌ای را با دقت بالا مشخص کند.
 
نمونه‌ی اخیر هم یکی از همین موارد است. دوستان ظاهرا باورشان نمی‌شود- یا نمی‌خواهند مخاطب باورش بشود- که سینماگران مطرح و کاربلدی جرئت کرده‌اند در فضای سینمای ایران فیلمی درباره‌ی نماز بسازند. فیلمی که اتفاقا در فرم و ساختار نیز حرف‌های بسیاری در موردش می‌توان زد و جایزه بهترین کارگردانی جشنواره فجر را هم گرفته است.
 
در جایی از این پرونده دوستان روشنفکر در سوالی از هادی مقدم‌دوست، این نکته را توضیح می‌دهند که:«اجازه بدهید برای شما بیشتر توضیح دهم. فیلم که شروع می‌شود، تماشاگر فکر می‌کند، فیلم درباره دختری است که تنهاست، خواهرش نابیناست و او می‌خواهد به خواهرش کمک کند که چشم‌اش عمل شود. داستان جلو می‌رود و می‌بینیم داستان اصلا این نیست. همخانه دختر دارد ازدواج می‌کند، او باید خانه را ترک کند و دلش می‌خواهد مثل همخانه‌اش ازدواج کند. جلوتر که می‌رویم می‌بینیم داستان فیلم اصلا این هم نیست. دختر می‌خواهد نماز بخواند تا دعاهایش برآورده شود و همه داستان به نماز ختم می‌شود. یعنی شما دو تا سه تم اصلی داستان را رها می‌کنید تا به نماز برسید. حالا اگر از این منظر هم نگاه کنیم بازهم می‌توانیم احتمال دهیم که کار سفارشی است.»
 
این تعریف واضح و صریح «فیلم‌ سفارشی» از نظر شبه‌روشنفکران وطنی‌ است. آن‌ها معتقدند «سربه مهر» چون راجع به نماز است پس حتما سفارشی‌ست. چرا؟ چون یا بسیار برای‌شان عجیب است که کسانی(هادی مقدم‌دوست وحمید نعمت‌اله) از دل جماعت سینما-آن‌هم دونفر از کاربلدترین‌هایش- با دغدغه‌ی خودشان و بدون سفارش سراغ ساخت فیلمی با محورت نماز بروند. یا گمان می‌کنند این موضوعی‌ست کاملا بدور از تفکرات و اعتقادات جامعه و بنابراین فیلم‌سازان هم نباید به سراغ آن بروند. مگر در ایران هم کسی نماز می‌خواند که درباره‌اش فیلمی ساخته شود؟!  
 
این را تنها یک نمونه‌ از تفکری بگیرید که سه دهه سینمای ایران تمام امکانات سینمای ایران؛ اعم از امکانات دولتی و رسانه‌های دولتی و غیردولتی را در اختیار داشته و وضعیت آن را به این‌‌جا رسانده. تفکری که در عین برخورداری از تمام امکانات دولتی پز استقلال و سینمای مستقل می‌دهد و در عین ساخت «فیلم سفارشی» بر اساس منویات «سفارت‌خانه‌های غربی»، تمام تلاش‌ش را به خرج می‌دهد تا این تصویر را به مخاطب حقنه کند که امکان ندارد فیلم‌سازی در این مملکت با دغدغه‌ی خودش سراغ ساخت فیلمی درباره نماز برود و اگرفیلمی دینی با محورت نماز ساخته شد حتما سازنده‌اش یک کارگردان سفارشی‌ساز ناکاربلد سطح‌پائین است. این تفکر همان چیزی‌ست که در موردش صحبت کرده‌ایم و بازهم باید بسیار به آن بپردازیم؛ عامل عقب‌ماندگی سینمای ایران و پس‌زده شدن‌ش توسط مردم.