جملات کلیدی مصاحبه تند جواد ظریف علیه مسکو که صبح امروز در ایرنا منتشر شده است: روسیه هرگز به خاطر ایران کاری نکرده؛ دو خط قرمزش همیشه علیه روابط عادی تهران با جهان است / روسیه نمی‌خواهد ایران با دنیا به آرامش برسد؛ توافق موقت را برای لای زخم نگه داشتن پیشنهاد داد

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در بیان ماجرای اسنپ‌بک روایت نادرست و تحریف‌شده‌ای ارائه کرده است.
مکانیزم اسنپ‌بک برخلاف ادعای روسیه، نه در روزهای پایانی مذاکرات شکل گرفت و نه حاصل توافق مستقیم ایران و آمریکا بود؛ بلکه پیشنهاد اولیه روسیه و فرانسه بود که ایران با آن مخالفت کرد.
طرح روسیه و فرانسه برای تعلیق موقت قطعنامه‌های شورای امنیت عملاً تله‌ای حقوقی بود که می‌توانست برجام را به یک توافق موقت و بی‌ثبات تبدیل کند.
نقش روسیه در روند مذاکرات هسته‌ای، همواره ترکیبی از همکاری ظاهری و کارشکنی پنهان بوده است.
در مقاطعی، ایالات متحده برخی پیشنهادهای محدودکننده علیه ایران را با استناد به طرح‌های ارائه‌شده از سوی روسیه مطرح کرده است.
تنها دوره‌ای که روسیه و چین در شورای امنیت به‌طور کامل از مواضع ایران حمایت کردند، دوران وزارت ظریف بود؛ پیش از آن، مسکو در تمام قطعنامه‌های فصل هفتم علیه ایران رأی مثبت داده بود.
در دولت‌های پیشین، روسیه حتی با استناد به وضعیت ایران ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد، مانع عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای شده بود.
مواضع لاوروف در جلسات تصمیم‌گیری شورای امنیت عمدتاً معطوف به حفظ حق وتوی روسیه بوده است، نه دفاع از منافع ایران.
اسناد منتشرشده در کتاب «راز سر به مهر» نشان می‌دهد روسیه در روند مذاکرات بیش از آن‌که به فکر گشایش برای ایران باشد، نگران محدود شدن ابزارهای دیپلماتیک خود در شورای امنیت بوده است.
برخلاف ادعای اخیر لاوروف، روسیه در آن زمان از تمدید تحریم تسلیحاتی ایران حمایت می‌کرد و محدودسازی این بند از توافق را پیگیری می‌کرد.
در مراحل پایانی مذاکرات، روسیه تلاش داشت با فشار سیاسی و لحن تحکم‌آمیز مانع از نهایی‌شدن برجام شود.
با وجود کارشکنی‌های روسیه، برجام در همان شب نهایی شد و مخالفت مسکو نتوانست مسیر توافق را متوقف کند.
روسیه در سال‌های بعد نیز با اقداماتی چون افشای سفر سردار سلیمانی به مسکو و فاش کردن موضوع ارسال پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین، نشان داد که در حفظ محرمانگی روابط راهبردی با ایران پایبند نیست.
رفتار روسیه نشان می‌دهد این کشور هرگز تصمیمات خود را بر اساس منافع ایران اتخاذ نمی‌کند و تنها در چارچوب منافع راهبردی خود عمل می‌کند.
سیاست کلان مسکو نسبت به ایران دو خط قرمز ثابت دارد: نخست اینکه ایران نباید با غرب وارد روابط پایدار و آرام شود؛ دوم اینکه نباید به درگیری مستقیم با غرب کشیده شود.
از همین رو روسیه همواره از توافق‌های موقت و ناپایدار مانند توافق ژنو حمایت کرده تا وضعیت «نه جنگ و نه صلح» در روابط ایران و غرب تداوم یابد.
روسیه در آغاز مذاکرات جامع در سال ۱۳۹۲ با پیشنهاد تأمین دائمی سوخت نیروگاه بوشهر، عملاً تلاش کرد ایران را از حق غنی‌سازی بی‌نیاز جلوه دهد و مسیر خودکفایی هسته‌ای کشور را مسدود کند.
این رویکرد روسیه با هدف حفظ وابستگی فنی و سیاسی ایران به مسکو طراحی شده بود و در تضاد با استقلال راهبردی ایران قرار داشت.
مجموعه این شواهد نشان می‌دهد روسیه همواره نگران عادی‌سازی روابط ایران با جهان بوده و از هر مسیری که بتواند، مانع تحقق این وضعیت شده است.